Dünyanın en uzun nehri kabul edilen Nil; verimli arazileri oluşturduğu gibi arkeoloji, yerleşme ve turizm açısından da ilgi çekicidir. Ayrıca nehrin periyodik olarak taşması da çeşitli keşif ve icatlara sebep olmuştur.
Nil Nehri’nin her yıl aynı dönemde taşması fark edilmiş ve bu tarih, sene başı yapılarak bir takvim meydana getirilmiştir. İki taşma arası 365 gün olarak hesaplanmıştır. Her yıl hazirandan ekime kadar su seviyesi yükselerek taştığından ve etrafa büyük zararlar verdiğinden su taşkınlarını önceden haber vermek lüzumlu hale gelmişti. Abbasi halifesi El-Mütevekkil (M.847-861) bu meseleye bir hal çaresi bulmak üzere devrin tanınmış bilim adamı El-Fergânî’yi M.861 yılında Fustât’a (Kahire) gönderdi. El-Fergânî, buradaki tetkikleri neticesinde, Nil’in yükselişini ve taşmasını önceden haber verecek bir alet yaptı. Bu ölçüm aletine de “Mikyâs’ül Cedîd” ismini verdi. Günümüzde dahi kullanılan bu aleti, dünyada ilk defa, büyük bilgin ve âlim El-Fergânî icat etmiştir.
Nil’de yıl boyu meydana gelen değişiklikleri tespit etmek için, nehir boyuca kayalara ve nehir kenarındaki yapılara seviye işaretleri konulurdu. Bu işaretlere göre suyun seviyesini ölçen ve kendisine “Sahib-i Mikyâs” denilen bir de görevli bulunurdu. Bu şahıs, her gün suyun seviyesini ölçüp sultana bildirir ve sonra da Kahire sokaklarında halka ilan ederdi.
