Bâis ismi “gönderme, diriltme” anlamlarına gelen “ba’s” kökünden türetilmiştir. Ba’s kelimesinin İslâmî literatürde en yaygın anlamı “kıyamet gününde Allah’ın ahret hayatını başlatmak üzere ölüleri yeniden canlandırması, onları kabirlerinden çıkararak hayata göndermesidir.” Fakat söz konusu bu isim, Allah’a izafe edilerek El-Bâ’is olarak kullanıldığında; “Ölümden sonra dirilten, peygamberler gönderen, gönüllerde saklı olanı meydana çıkaran, ruh ve cesetleri birleştirip onların hesabını gören” anlamı taşır.

“Ba’sü ba’del-mevt” yani “öldükten sonra tekrar dirilme” İslam’ın altı iman esasından biridir ve Kur’an’ı Kerim öldükten sonra dirilmek konusuna büyük önem vermiştir. Bunun nedeni ise bu inancın ahiret inancını da destekleyecek oluşudur. 

Halef oğlu Ubey bir gün Hz. Peygamber (s.a.s.)’e geldi. Elinde bulunan çürümüş bir kemiği ufalayarak: “Böyle çürüdükten sonra bunu tekrar kim diriltecek?” Dedi. Bunun üzerine aşağıdaki ayetler indi:

“İnsan kendisini bir damla sudan yarattığımızı görmez mi ki, hemen apaçık bir hasım kesilir. Yarattığımızı unutarak bize misal getirir ve “çürümüş kemikleri kim diriltecekmiş” der. De ki:”Onları ilk defa yaratan diriltecektir. O, bütün yaratılanları çok iyi bilir. ” (Yâsîn, 36/77)

Yine bilinmelidir ki; Âdem (a.s.)’ı topraktan yaratıp devamından gelecek nesli o meniden yaratan kudret, öldükten sonra diriltmeye de kadirdir. Kur’an-ı Kerîm’de: “Ey insanlar! Eğer tekrar diriltilmemizden şüphe ediyorsanız, ilk yaratılışınızı bir hatırlayın. Yaratmadaki kudretimizi açıkça göstermek iççin biz sizin aslınızı topraktan, sonra onun neslini meni den yarattık. ” (Hacc, 22/5)
Bu ve benzer ayet-i kerimelerde öldükten sonra dirilme ispat edilirken ilk yaratılıştan hareket edilmiş, örneği ve benzeri yok iken ilk defa yaratmanın güçlüğü yanında ikinci defa benzerini yaratmanın daha kolay olduğuna dikkat çekilmiş, âlemi ilk defa yoktan var eden yüce Allah’ın, ölüleri tekrar diriltmeye haydi haydi kadir olacağı vurgulanmıştır.

Yevmü’l-Ba’s ve yevmü’l-hurûc ismi de verilen o günde sûra birinci üflemenin ardından diri olan her canlı ölecek ve ikici üflemenin ardından ise tüm ölüler diriltilecek yani ba’s olacaklardır. O gün insanlar arasındaki soy yakınlıklarının fayda vermeyeceği, herkesin kendi derdine düşeceği ve bu yüzden kişinin kardeşinden, ana-babası, eş ve çocuklarından kaçacağı, kimsenin birbirine bir şey sormayacağı, herkesin tek başına muhatap alınıp sorumlu tutulacağı, bazı yüzlerin ak, bazılarının kara olacağı şeklindeki kıyamet halleri Kur’an’da ayrıntılı bir şekilde anlatılır.  

Son olarak bu isim Kur’an-ı Kerim’de 30’u aşkın şekilde fiil kullanımıyla karşımıza çıkar. Ve bu kullanımlardan Ba’is ismini en açık bir şekilde ifade edeni Hacc Suresi 7.ayettir

“Ve gerçek şu ki o kıyamet gelecektir, ondan kimsenin şüphesi olmasın. Ve gerçekten Allah kabirlerde olan kimseleri ba’s edecektir.”

O halde, Rabbim tüm güzel isimlerinin hakkı için hepimize merhamet etsin ve günahlarımıza rağmen bize bu ilmi anlamayı/anlatmayı nasip etsin.

Sadakallahulazim.